Nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp thông qua các sản phẩm OCOP

OCOP là chương trình tập trung vào việc phát triển sản phẩm và dịch vụ có lợi thế, đặc trưng của mỗi địa phương, dựa trên tiềm năng về nguyên liệu địa phương, văn hóa và trí thức bản địa. Trọng tâm của chương trình là phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh các sản phẩm truyền thống và dịch vụ du lịch nông thôn. Các sản phẩm OCOP được đánh giá và phân hạng theo một bộ tiêu chí cụ thể (từ 1 đến 5 sao), đảm bảo về chất lượng, an toàn thực phẩm, mẫu mã, và khả năng tiếp cận thị trường.

Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực, gia tăng giá trị được Việt Nam triển khai trong toàn quốc từ năm 2018 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Đây là giải pháp, nhiệm vụ trong triển khai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) với trọng tâm phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế tại mỗi địa phương theo chuỗi giá trị.

Thực hiện chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP, đến nay toàn tỉnh Bình Phước có 141 sản phẩm được cấp chứng nhận OCOP đạt hạng 3 sao đến hạng 5 sao (gồm 03 sản phẩm hạng 5 sao; 73 sản phẩm hạng 4 sao, 65 sản phẩm đạt hạng 3 sao) với 99 chủ thể tham dự (gồm 47 doanh nghiệp, 17 hợp tác xã, 35 hộ/cơ sở sản xuất, kinh doanh). Nhiều sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Bình Phước được cấp giấy chứng nhập, nổi bật là các sản phẩm từ hạt điều (hạt điều tỏi ớt, hạt điều phô mai, hạt điều rang muối, hạt điều Yum Thái, bánh hạt điều), yến (yến sào tinh chế, yến chưng hũ, cháo yến, cà phê tổ yến), cà phê, hồ tiêu, dưa lưới, sầu riêng, bưởi...

Vườn tiêu sạch được canh tác theo phương pháp hữu cơ của Hợp tác xã hồ tiêu Lộc Quang, huyện Lộc Ninh (Ảnh: Đông Anh)

Nhờ đẩy mạnh chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP, các địa phương trong tỉnh đã nhìn nhận và khai thác tối đa nguồn nguyên liệu, sản vật đặc trưng, cùng với tri thức và văn hóa bản địa để tạo ra các sản phẩm độc đáo, có giá trị, giúp tránh tình trạng sản xuất dàn trải, phụ thuộc vào một số loại cây trồng, vật nuôi nhất định, đa dạng hóa nguồn thu nhập, giảm rủi ro cho người dân và địa phương. Các sản phẩm OCOP được hỗ trợ về công nghệ, thiết kế bao bì, nhãn mác, quy trình sản xuất đạt chuẩn (VietGAP, GlobalGAP, ISO, HACCP...) giúp nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm, từ đó tăng giá trị và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Việc phát triển các sản phẩm OCOP tạo ra nhiều việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn, đồng thời mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân nông thôn hiện nay.

Để thực hiện hiệu quả Chương trình OCOP, các cơ quan, đơn vị, địa phương cần đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức thường xuyên, liên tục thông qua các phương tiện thông tin đại chúng từ tỉnh đến cấp xã, thôn; gắn kết và lồng ghép với hoạt động tuyên truyền trong xây dựng nông thôn mới. Tập trung nâng cao nhận thức, chuyển đổi tư duy cho các tổ chức kinh tế khu vực nông thôn, các cơ quan quản lý nhà nước, các đơn vị phân phối, người tiêu dùng thông qua các hội nghị triển khai Chương trình OCOP; đa dạng hóa các hình thức truyền thông, qua các cổng thông tin điện tử (website), truyền thông mạng xã hội, chuyên đề, tài liệu (sổ tay, cẩm nang...). Khuyến khích, hỗ trợ xây dựng các gói combo quà tặng, quà lưu niệm sản phẩm OCOP, gắn với lịch sử văn hóa địa phương. Quan tâm hỗ trợ các chủ thể phát triển sản phẩm, hướng dẫn, xây dựng hồ sơ sản phẩm; phát triển vùng nguyên liệu địa phương; xây dựng chuỗi giá trị; hỗ trợ cơ sở hạ tầng sản xuất, máy móc, thiết bị chế biến quy mô nhỏ và vừa phù hợp với điều kiện của địa phương; xây dựng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến; đào tạo nghề cho lao động và nâng cao năng lực cộng đồng; sở hữu trí tuệ; bao bì, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc; xây dựng câu chuyện sản phẩm; hoạt động quảng bá, giới thiệu và xúc tiến thương mại; thương mại điện tử, thực tế ảo; khen thưởng sản phẩm OCOP; hỗ trợ tiếp cận các nguồn tín dụng; tổ chức đánh giá, phân hạng và giám sát sản phẩm OCOP. Tăng cường chuyển giao ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất, kết nối thị trường, truy xuất nguồn gốc, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin; khoa học xã hội và nhân văn trong phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch nông thôn, bảo tồn giá trị văn hóa địa phương. Thúc đẩy áp dụng các giải pháp về bảo hộ và khai thác hiệu quả giá trị tài sản trí tuệ (chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận) cho sản phẩm OCOP...