Bình Phước là tỉnh miền núi, biên giới của vùng Đông Nam Bộ, có tổng diện tích tự nhiên 6.873,56 km2 và 258,939 km đường biên giáp với Vương quốc Campuchia; có vị trí địa lý chiến lược, giữ vai trò quan trọng trong hành lang kinh tế mới, là 1 trong 8 tỉnh của Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam, là cửa ngõ giao lưu kinh tế, văn hóa, xã hội giữa vùng Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long với Tây Nguyên và với quốc tế.
Trong những năm qua, Bình Phước có tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao so với cả nước và khu vực phía Nam, quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa được đẩy mạnh, tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng. Tuy nhiên, bên cạnh đó Bình Phước cũng phải đối mặt với nhiều thách thức về biến đổi khí hậu đã và đang tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế - xã hội của tỉnh; tình trạng nắng nóng, khô hạn kéo dài xảy ra ở khắp các địa phương trong tỉnh; thiếu nước sản xuất, sinh hoạt khiến nhiều ngành sản xuất bị thiệt hại nặng nề, đời sống của người dân gặp nhiều khó khăn.
Sạt lở đất ở Bù Đăng do mưa lớn kéo dài
Thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW, ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, các cấp ủy, tổ chức đảng trên địa bàn tỉnh đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên đối với công tác này. Việc thực hiện chính sách, pháp luật về ứng phó với biến đổi khí hậu của Trung ương được tỉnh Bình Phước thực hiện nghiêm túc và đã triển khai thực hiện một cách đồng bộ, toàn diện trên địa bàn tỉnh; Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành xây dựng kế hoạch theo lĩnh vực, ngành mình để thực hiện Chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Khung Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của Ủy ban nhân dân tỉnh.
Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng có liên quan phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng tổ chức tuyên truyền, tập huấn các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật cho cán bộ quản lý từ tỉnh đến xã, phường, thị trấn, các doanh nghiệp, cộng đồng dân cư và các tầng lớp nhân dân; kịp thời cụ thể hóa các văn bản triển khai thực hiện, cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp về chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh. Trọng tâm là công tác quản lý nhà nước về đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản, biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường triển khai đến các Sở, Ngành, các Tổ chức chính trị - xã hội, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố và Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn để tổ chức thực hiện và tuyên truyền; nhằm tuyên truyền, nâng cao nhận thức về công tác ứng phó với biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh.
Tỉnh Bình Phước trong 10 năm qua đã chủ động chuyển đổi cơ cấu, giống cây trồng, vật nuôi, điều chỉnh mùa vụ, kỹ thuật sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu phù hợp với điều kiện của tỉnh; ứng dụng kỹ thuật công nghệ, quy trình sản xuất sạch trong sản xuất nông nghiệp. Hiện nay, toàn tỉnh có 440 ha diện tích sản xuất nhà lưới, nhà màng lắp đặt hệ thống tưới tự động; 6.088,9 ha ứng dụng tưới nước tiết kiệm; 9.710 ha diện tích sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ; 304 trại chăn nuôi ứng dụng công nghệ chuồng kín, lạnh, tự động hóa toàn bộ hoặc một số khâu trong chăn nuôi; chỉ đạo các sở, ban, ngành, UBND thành phố, các huyện, thị xã và các đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện có hiệu quả các Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của tỉnh Bình Phước giai đoạn 2012 - 2020; Kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai...; ban hành Quy chế phối hợp vận hành liên hồ chứa tại: Thuỷ điện Thác Mơ, Thuỷ điện Cần Đơn, Thuỷ điện Srok Phú Miêng và hồ thuỷ lợi Phước Hòa trên địa bàn tỉnh Bình Phước và đã thực hiện việc điều tiết vận hành xả lũ theo đúng quy chế được ban hành; Triển khai quyết liệt giải pháp bảo vệ, phục hồi, tái sinh rừng tự nhiên, đẩy mạnh trồng rừng, nhất là rừng đầu nguồn. Trong giai đoạn năm 2011 - 2020, toàn tỉnh đã trồng được 4.185,38 ha rừng tập trung, 471.631 cây phân tán và chăm sóc, bảo vệ 11.576,40 ha rừng. Ngăn chặn hiệu quả nạn phá rừng, cháy rừng; duy trì vận hành 28 trạm đo mưa tự động nhằm phát hiện sớm nước lũ, mưa lớn để chủ động phòng tránh; xây dựng công cụ hiển thị và truy xuất thông tin dạng WebApp phục vụ truyền tin dự báo thời tiết…
Để công tác ứng phó với biến đổi khí hậu trong thời gian tới đạt hiệu quả thiết thực, tỉnh Bình Phước cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
Một là, Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu cho các Ngành, các cấp, tổ chức chính trị - xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và tầng lớp nhân dân trong việc thực hiện chính sách, pháp luật ứng phó với biến đổi khí hậu; đổi mới phương pháp, loại hình giáo dục về biến đổi khí hậu cho phù hợp với tình hình thực tế để chính sách, pháp luật của nhà nước về ứng phó với biến đổi khí hậu thực sự đi vào cuộc sống xã hội.
Hai là, Phát huy vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền về xây dựng năng lực chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; khắc phục tình trạng tổ chức thực hiện thiếu quyết liệt, mang tính hình thức, bỏ qua hoặc buông lỏng quản lý nhà nước về ứng phó với biến đổi khí hậu; đưa công tác thực hiện các chính sách, pháp luật về biến đổi khí hậu vào công tác thi đua, khen thưởng để tổ chức, đánh giá.
Ba là, Kết hợp tăng chi từ ngân sách; đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước, nhất là các nguồn vốn ưu đãi cho ứng phó với biến đổi khí hậu; Tăng cường kiến thức, nâng cao năng lực thích ứng, bảo đảm sinh kế cho người dân những vùng có nguy cơ bị ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, vùng thường xuyên bị tác động của thiên tai. Thực hiện chính sách khuyến khích, ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tham gia hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu; Phát huy trách nhiệm và huy động các doanh nghiệp, cộng đồng dân cư tích cực tham gia phòng, tránh, giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. Chủ động di dời, sắp xếp lại các điểm dân cư ở những vùng thường xuyên bị tác động của lũ lụt, bão và những khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Giảm nhẹ phát thải khí nhà kính; bảo vệ, phát triển các hệ sinh thái tự nhiên, tăng cường khả năng hấp thụ khí nhà kính
Bốn là, Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo; chủ động phòng, chống và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai; thích ứng với biến đổi khí hậu: Xây dựng và thực hiện các chương trình phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai. Đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển hệ thống theo dõi, giám sát thiên tai chuyên dùng; ứng dụng công nghệ chuẩn hóa và hiện đại hệ thống cảnh báo lũ sớm; Hiện đại hóa hệ thống quan trắc, dự báo khí tượng thuỷ văn; xây dựng hệ thống giám sát biến đổi khí hậu; hệ thống cảnh báo lũ sớm; hệ thống quan trắc tai biến địa chất và phòng chống thiên tai…
Năm là, Tăng cường thực hiện các điều ước quốc tế về biến đổi khí hậu mà Việt Nam là thành viên, trước hết là Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), tổ chức thực hiện Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 phê duyệt tại Quyết định số 1055/QĐ-TTg, ngày 20/7/2020 của Thủ tướng Chính phủ; phát triển và nhân rộng các mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu dựa trên hệ sinh thái (EbA), dựa vào cộng đồng (CbA) và dựa vào tự nhiên (NbS).
Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu trên phạm vi cả khu vực Đông Nam bộ nói chung nói chung, tỉnh Bình Phước nói riêng là vấn đề quan trọng, tác động trực tiếp đến đa dạng sinh học, gây ảnh hưởng xấu đến cuộc sống, sinh kế của người dân. Do đó, các cấp, các ngành, đoàn thể và quần chúng nhân dân cần nâng cao năng lực, ý thức, trách nhiệm ứng phó với biến đổi khí hậu, góp phần làm giảm mức độ của biến đổi khí hậu trong thời gian tới.
