Cách đây 55 năm, ngày 17/7/1966, giữa lúc cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược đang diễn ra hết sức quyết liệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bài “Không có gì quý hơn độc lập, tự do,” kêu gọi đồng bào, chiến sỹ cả nước anh dũng tiến lên chống Mỹ, cứu nước. Từ đó, câu nói “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” đã trở thành bất hủ, không chỉ phản ánh ý chí, khát vọng của toàn dân tộc mà còn trở thành động lực, tiếp thêm sức mạnh cho nhân dân Việt Nam trong suốt hành trình xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.
Sau khi cuộc kháng chiến chống Pháp thắng lợi (năm 1954), cách mạng Việt Nam đứng trước tình hình mới. Miền Bắc nước ta được giải phóng và đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhưng ở miền Nam, đế quốc Mỹ thay thế thực dân Pháp thống trị và dựng lên chính quyền tay sai, âm mưu chia cắt lâu dài Việt Nam.
Cuối năm 1964 đầu năm 1965, trước sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của cách mạng miền Nam và sự phá sản của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt,” đế quốc Mỹ vẫn không chịu từ bỏ âm mưu xâm lược nước ta. Chúng tiếp tục leo thang chiến tranh nhằm cứu vãn cho ngụy quân đang trên đà sụp đổ.
Chúng thực hiện chiến lược “Chiến tranh cục bộ” - một “cuộc chiến tranh tàn bạo nhất trong lịch sử loài người” đưa hàng chục vạn lính viễn chinh Mỹ và chư hầu đổ bộ vào miền Nam Việt Nam, đẩy cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lên nấc thang cao nhất.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Lời kêu gọi đồng bào và chiến sỹ cả nước quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, tại Hà Nội, ngày 17/7/1966. Người khẳng định: Không có gì quý hơn độc lập tự do. (Ảnh: Tư liệu/TTXVN phát)
Ở miền Bắc, đế quốc Mỹ gây ra sự kiện “Vịnh Bắc Bộ” (tháng 8/1964), để dùng không quân và hải quân đánh phá ra miền Bắc, phá hoại công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, ngăn chặn sự chi viện của hậu phương lớn miền Bắc cho tiền tuyến lớn miền Nam, làm lung lay quyết tâm chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam.
Đế quốc Mỹ đe dọa, nếu Việt Nam không chấp nhận những điều kiện của chúng, chúng sẽ đưa miền Bắc trở về thời kỳ đồ đá. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc Việt Nam bước vào giai đoạn mới với nhiều thách thức hết sức quyết liệt.
Nhân dân hai miền Nam-Bắc tiếp tục vượt qua những khó khăn lớn thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ chiến lược: Miền Bắc tiếp tục bước vào thời kỳ quá độ đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm nhiệm vụ hậu phương lớn cho cuộc chiến tranh chống Mỹ, cứu nước của đồng bào miền Nam, đồng thời chiến đấu chống lại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Miền Nam tiếp tục thực hiện cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, là tiền tuyến lớn trong cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.
Giai đoạn này, trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế xuất hiện khuynh hướng đánh giá quá cao (sức mạnh) đế quốc Mỹ, làm nảy sinh tư tưởng do dự, hữu khuynh, “hòa bình chủ nghĩa,” sợ xung đột nhỏ có thể gây ra chiến tranh thế giới, nhất là nguy cơ chiến tranh hạt nhân. Điều này gây ảnh hưởng nhất định đến tư tưởng của quân và dân ta.
Ở một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân xuất hiện tư tưởng “sợ Mỹ”, cho rằng đánh Mỹ là “phiêu lưu mạo hiểm,” khác nào “châu chấu đá voi,” “đem trứng chọi đá.” Tình hình này nếu không được khắc phục sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, tư tưởng, sức mạnh chiến đấu của các lực lượng cách mạng.
Trước tình hình đó, Hội nghị Ban Chấp Trung ương Đảng lần thứ 11 (tháng 3/1965) và Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 12 (tháng 12/1965) của Đảng đã thống nhất khẳng định quyết tâm: Kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bất cứ tình huống nào, để bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thực hiện thống nhất nước nhà.
Trước khả năng cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước có thể còn lâu dài và vô cùng ác liệt, để khẳng định quyết tâm sắt đá bảo vệ nền độc lập dân tộc, thống nhất, toàn vẹn chủ quyền, lãnh thổ của đất nước, đồng thời để thống nhất về nhận thức và tư tưởng, củng cố niềm tin cho toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta trong giai đoạn chiến đấu mới quyết liệt hơn, khó khăn, gian khổ và hy sinh nhiều hơn để giành thắng lợi hoàn toàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã soạn thảo tài liệu quan trọng: Lời kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước.
Tài liệu đã được lấy ý kiến đóng góp của một số đồng chí trong Bộ Chính trị và Ban Bí thư. Sáng ngày 17/7/1966, Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được phát đi trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam và được đăng trên Báo Nhân Dân số 4484, ngày 17/7/1966. Trong Hồ Chí Minh toàn tập, tác phẩm có tên là: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do.”
Bản thảo "Lời kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước”. Ảnh tư liệu
Bằng lập luận sắc bén, với những minh chứng hùng hồn, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vạch trần bản chất xâm lược và tội ác xấu xa của đế quốc Mỹ đối với nhân dân Việt Nam. Đó là hành động Mỹ ồ ạt đưa quân viễn chinh vào miền Nam Việt Nam, nuôi dưỡng cho ngụy quân làm công cụ gây chiến tranh; sử dụng những vũ khí dã man như chất độc hóa học, bom napan và những chính sách đốt sạch, giết sạch, phá sạch để khủng bố tinh thần lực lượng cách mạng. Không những thế, đế quốc Mỹ điên cuồng leo thang đánh phá ra miền Bắc, nhằm gỡ thế thất bại ở chiến trường miền Nam và ép chúng ta “đàm phán” theo ý đồ của chúng.
Với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập tự do,” Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi tất cả các lực lượng: “Vì độc lập của Tổ quốc, vì nghĩa vụ đối với các dân tộc đang chống đế quốc Mỹ, toàn dân và toàn quân ta đoàn kết một lòng, không sợ hy sinh gian khổ, kiên quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn.”
Người đã củng cố niềm tin đó bằng việc nhắc lại chiến thắng vĩ đại của Quân đội và nhân dân Việt Nam trước cả phátxít Nhật và thực dân Pháp trong hoàn cảnh khó khăn hơn lúc này rất nhiều.
Khơi dậy truyền thống yêu nước, ý chí tự lực tự cường, không chịu khuất phục trước cường quyền bạo lực của nhân dân Việt Nam, Người một lần nữa kêu gọi: “Chúng ta quyết đồng tâm nhất trí, vượt mọi gian khổ hy sinh, kiên quyết hoàn thành nhiệm vụ lịch sử vẻ vang của dân tộc ta là đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!”
Tác phẩm “Không có gì quý hơn độc lập, tư do” của Chủ tịch Hồ Chí Minh còn khẳng định một luận điểm có ý nghĩa lớn đó là sự ủng hộ của nhân loại tiến bộ đối với cuộc chiến tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.
Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 gây nhiều khó khăn cho đời sống và sản xuất của người dân và doanh nghiệp, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ người lao động và sử dụng lao động, giúp họ vượt qua khó khăn, có thêm niềm tin vào cuộc sống. Liên hệ đến tác phẩm "Không có gì quý hơn độc lập, tự do" như lời của non sông, lời của đất nước tiếp tục soi sáng cho chúng ta trong việc phát huy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tinh thần độc lập, tự chủ, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh bên trong với sức mạnh bên ngoài để tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn, vượt qua mọi thách thức, khắc phục mọi khó khăn, tận dụng cơ hội nhằm thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc./.
Gia Phúc (tổng hợp)
