Tổng kết thực tiễn, chuẩn bị tiền đề, luận cứ khoa học để tổng kết 40 năm đổi mới

Đến dự và phát biểu tại Hội nghị có đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; các đồng chí Lãnh đạo và Ủy viên Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương; các đồng chí Lãnh đạo các cơ quan Đảng Trung ương; các đồng chí Lãnh đạo các hội đồng khoa học cơ sở.
 

Phát biểu khai mạc Hội nghị đồng chí Phùng Hữu Phú, Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương cho biết: Năm 2022, Hội đồng Khoa học các cơ quan đảng Trung ương hoạt động trong bối cảnh tình hình quốc tế, trong nước tiếp tục diễn biến rất nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Đại dịch Covid-19 và cuộc xung đột Nga-Ucraina tác động nhiều mặt đến tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước. Các ban, cơ quan đảng Trung ương tập trung triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trọng tâm là tham mưu, tư vấn để Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định trong nửa đầu nhiệm kỳ.

Trong bối cảnh nêu trên, Hội đồng Khoa học các cơ quan đảng Trung ương và các hội đồng cơ sở đã chủ động, tích cực, sáng tạo trong chỉ đạo, định hướng, quản lý và tổ chức thực hiện các hoạt động nghiên cứu khoa học phù hợp với điều kiện tình hình mới. Hoạt động khoa học phục vụ công tác tham mưu chiến lược trong các ban, cơ quan đảng Trung ương đã có nhiều đổi mới, đóng góp thiết thực trong việc cung cấp luận cứ khoa học, thực tiễn đối với quá trình ban hành và tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng; góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng tham mưu chiến lược nhằm bổ sung, phát triển, hoàn thiện lý luận, bảo đảm thành công sự nghiệp đổi mới.

Các đồng chí chủ trì Hội nghị.

Hội đồng đã định hướng, quản lý các nhiệm vụ khoa học bảo đảm giá trị ứng dụng thiết thực: ứng dụng vào việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; ứng dụng vào việc xây dựng các đề án trình Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định; ứng dụng vào việc triển khai nghị quyết của Đảng trên các lĩnh vực tham mưu, tư vấn của các cơ quan đảng Trung ương; ứng dụng trong việc đổi mới nội dung, phương thức công tác của các cơ quan đảng Trung ương; ứng dụng vào đổi mới hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ của các bộ phận, đơn vị của các cơ quan đảng Trung ương.

Định hướng và kế hoạch nghiên cứu khoa học của Hội đồng được xây dựng thông qua việc kết hợp giữa đề xuất từ các hội đồng cơ sở và giao nhiệm vụ trực tiếp của Hội đồng; vừa đề cao tính chủ động, sáng tạo của các hội đồng cơ sở, vừa chú trọng cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ của các đồng chí Trưởng ban, cơ quan đảng Trung ương nhằm giải quyết những vấn đề bức thiết, cấp bách đặt ra. Các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học do Hội đồng giao trực tiếp chủ yếu hướng vào những vấn đề lớn, phục vụ quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các nghị quyết, kết luận của Trung ương.
 

Nhiều nhiệm vụ khoa học đã phục vụ trực tiếp việc ban hành nghị quyết, văn kiện của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Một số đề tài, đề án đã góp phần cung cấp luận cứ, cơ sở khoa học, thực tiễn cho việc xây dựng dự thảo các nghị quyết, quy định của Đảng.

Năm 2023 là năm bản lề thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Hội đồng đã định hướng nghiên cứu năm 2022 (bổ sung) và 2023 tập trung vào đánh giá quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trong thực tiễn; luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn mới nảy sinh trong bối cảnh mới; tham gia tổng kết 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới. Trên cơ sở đó, Hội đồng đã thông qua 38 hướng nghiên cứu và tổ chức các hội đồng xét duyệt thuyết minh. Chủ đề nghiên cứu của các hội đồng khoa học cơ sở đăng ký, đề xuất có nhiều đổi mới, bảo đảm thiết thực, bám sát chức năng, nhiệm vụ tham mưu, tư vấn của các ban, cơ quan đảng Trung ương, góp phần phục vụ kịp thời các Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương.

Quang cảnh Hội nghị.

Để hoàn thành các nhiệm vụ trong năm 2023 là năm bản lề của việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; đồng thời phải thực hiện nhiều công việc, đề án triển khai các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định của Trung ương liên quan tới các lĩnh vực tham mưu của các ban, cơ quan đảng Trung ương và bắt đầu các công việc chuẩn bị văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Để có thể cùng lúc đảm trách và hoàn thành các nhiệm vụ quan trọng của từng ban, cơ quan đảng Trung ương, đòi hỏi các ban, cơ quan đảng Trung ương càng cần thiết phải nâng cao chất lượng, hiệu quả tham mưu một cách kịp thời, đúng, trúng những vấn đề bức thiết thực tiễn đặt ra. Các hoạt động khoa học sẽ là “chìa khóa” giúp cho công tác tham mưu chiến lược mang tính căn cơ, có cơ sở khoa học và thực tiễn, hội tụ được trí tuệ, tâm huyết của toàn ngành và liên ngành vì sự nghiệp chung.

Trong thời gian tới, các ban, cơ quan đảng Trung ương cần chủ động tổ chức tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học, chuẩn bị tiền đề giúp Trung ương có luận cứ khoa học để tổng kết 40 năm đổi mới, rút ra những vấn đề có tính lý luận, bổ sung, phát triển đường lối đổi mới, hiện thực hóa mục tiêu chiến lược và khát vọng dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Căn cứ vào chương trình, kế hoạch công tác của từng ban, cơ quan đảng Trung ương, trước hết là ưu tiên xây dựng các đề án phục vụ Chương trình làm việc của Bộ Chính trị, Ban Bí thư năm 2023, từng ban, cơ quan đảng Trung ương chủ động các hoạt động khoa học, bổ sung các đề tài, đề án nghiên cứu khoa học có giá trị ứng dụng cao, nghiên cứu nghiêm túc, bài bản, đúng tiến độ, chất lượng. Từng Hội đồng cơ sở phối hợp với Hội đồng Khoa học các cơ quan đảng Trung ương nâng cao trách nhiệm quản lý hoạt động khoa học, tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc và xét duyệt, thẩm định, nghiệm thu thật sự chặt chẽ, bảo đảm chất lượng. Chủ nhiệm các đề tài, đề án cần dành thời gian, công sức nghiên cứu phù hợp, không được chủ quan, ngược lại, cần biết huy động các nguồn lực trong điều kiện cho phép, tổ chức lực lượng và sử dụng kinh phí một cách phù hợp, làm cho đề tài, đề án thực sự là kết quả trí tuệ của các chuyên gia, của sự phối kết hợp lực lượng trong và ngoài cơ quan, đơn vị.

Bên cạnh đó Hội đồng cần thực hiện tốt 7 nhiệm vụ trọng tâm trogn năm 2023 đó là: Hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, kiện toàn tổ chức bộ máy, xây dựng quy chế hoạt động của Hội đồng Khoa học các cơ quan đảng Trung ương nhiệm kỳ 2021-2026; Tập trung nâng cao chất lượng, giá trị ứng dụng kết quả nghiên cứu các đề tài, đề án, nhất là các đề tài trọng điểm giai đoạn 2022-2024; Đổi mới nội dung, phương thức quản lý đề tài, đề án; Tăng cường phối hợp hoạt động với các hội đồng khoa học cơ sở; Tổ chức hội thảo, tọa đàm, thông tin khoa học chuyên đề và chắt lọc kết quả nghiên cứu xây dựng các báo cáo tư vấn; Thực hiện tốt công tác thông tin khoa học, tập huấn nghiệp vụ, khảo sát thực tế; Thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên.

Đồng chí Phùng Hữu Phú, Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương phát biểu tại Hội nghị

Tại Hội nghị, các đại biểu đã trao đổi, đưa ra những đề xuất, kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nghiên cứu, thẩm định các đề tài, đề án khoa học trong Khối các cơ quan đảng Trung ương.

Phát biểu kết luận, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương ghi nhận và biểu dương những kết quả rất có ý nghĩa của Hội đồng và các hội đồng cơ sở đạt được trong năm 2022 và những năm gần đây.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa cho rằng: Hoạt động của Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương và các hội đồng cơ sở trong năm 2022 và những năm gần đây đã có nhiều bước phát triển, ngày càng hiệu quả, thiết thực. Trong đó nổi lên một số điểm nổi bật sau đây: Một là, hoạt động nghiên cứu khoa học trong Khối các cơ quan Đảng Trung ương ngày càng mang lại nhiều giá trị, đóng góp hết sức cụ thể, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng công tác tham mưu, tư vấn chiến lược của các ban, cơ quan Đảng Trung ương. Kết quả nghiên cứu của các đề tài, đề án, các hoạt động hội thảo, tọa đàm, tổng kết thực tiễn… đã được ứng dụng vào việc xây dựng các đề án trình Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định nhằm triển khai thực hiện Văn kiện Đại hội XIII của Đảng.

Hai là, nhận thức về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của hoạt động khoa học phục công tác tham mưu chiến lược của các cơ quan Đảng Trung ương ngày càng được nâng lên. Hoạt động nghiên cứu khoa học ngày càng được các ban, cơ quan Đảng Trung ương, nhất là các đồng chí Trưởng ban, Trưởng cơ quan coi trọng, xem đây là nhiệm vụ chính trị, là cơ sở quan trọng phục vụ công tác tham mưu chiến lược. Nhiều đồng chí Lãnh đạo các ban, cơ quan Đảng Trung ương trực tiếp làm chủ nhiệm các đề tài, đề án khoa học cấp ban Đảng. Nhiều ban, cơ quan Đảng Trung ương đã ban hành các quy định, quy chế, giao cho hội đồng khoa học thẩm định các đề án trình Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Tại nhiều ban, cơ quan, nghiên cứu khoa học trở thành tiêu chí trong đánh giá, xếp loại, bổ nhiệm, quy hoạch cán bộ.

Đồng chí Nguyễn Thế kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương phát biểu

Ba là, Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương đã thực sự trở thành đầu mối kết nối, huy động trí tuệ của hơn 3000 cán bộ, công chức, viên chức đang công tác tại các ban, cơ quan Đảng Trung ương; tạo lập, nhân rộng phong trào hoạt động khoa học trong Khối các cơ quan Đảng Trung ương. Sự kết nối hoạt động khoa học giữa các ban, cơ quan Đảng Trung ương với nhau và với một số cơ quan nghiên cứu khoa học bên ngoài ngày càng chặt chẽ, hiệu quả. Nhiều cơ quan có cách làm hay, sáng tạo trong việc phát huy vai trò của hoạt động khoa học phục vụ công tác tham mưu như: mô hình câu lạc bộ khoa học, diễn đàn khoa học, khuyến khích cán bộ nhất là cán bộ trẻ tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học… Qua đó đã góp phần đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trình độ cho đội ngũ cán bộ, nhất là tư duy khoa học, phương pháp làm việc khoa học. Ngày càng có nhiều cán bộ trưởng thành thông qua tham gia hoạt động khoa học.

Có được những kết quả nổi bật nêu trên, nhất là trong bối cảnh Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương nhiệm kỳ mới chậm được kiện toàn, trước hết là công sức, tâm huyết và nỗ lực to lớn của toàn thể Hội đồng, đặc biệt là Thường trực Hội đồng và cá nhân đồng chí Chủ tịch Hội đồng. Đó còn là sự quan tâm của các đồng chí Lãnh đạo các ban, cơ quan Đảng Trung ương đối với hoạt động khoa học; khả năng sáng tạo và không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của các hội đồng khoa học thuộc các ban, cơ quan Đảng Trung ương. Đặc biệt có sự quan tâm tạo điều kiện, giúp đỡ của Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan. Thay mặt Ban Bí thư Trung ương Đảng và Lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương, tôi nhiệt liệt biểu dương những kết quả rất có ý nghĩa của Hội đồng và các hội đồng cơ sở đã đạt được trong năm 2022 và những năm gần đây.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được rất đáng ghi nhận, so với yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chất lượng công tác tham mưu nói chung, hoạt động khoa học nói riêng của các cơ quan Đảng Trung ương, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nêu lên một số mặt còn tồn tại không ít khó khăn, bất cập. Việc tổng kết thực tiễn có thời điểm còn chậm, thậm chí không sát; công tác dự báo còn hạn chế; ý kiến tham mưu, tư vấn trên nhiều lĩnh vực, trong nhiều thời điểm chưa bảo đảm thật sự khoa học, tính hiệu quả và sức thuyết phục chưa cao. Một bộ phận cán bộ chưa thực sự quyết tâm, tự giác tham gia và rèn luyện khả năng nghiên cứu khoa học, chưa xem đó là một trong những đòi hỏi, có tính bắt buộc đối với công việc của chính mình.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa trao Bằng khen của Thủ tướng cho Chủ tịch Hội đồng khoa học các cơ quan Đảng Trung ương Phùng Hữu Phú. 

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và lần đầu tiên xác định khoa học lý luận chính trị ngang hàng với các ngành khoa học khác. Văn kiện nêu rõ: “Chú trọng phát triển đồng bộ khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ, khoa học xã hội và nhân văn, khoa học lý luận chính trị”; “Đẩy mạnh và nâng cao chất lượng tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học, tạo bước phát triển mới lý luận về công tác xây dựng Đảng”.

Yêu cầu đó đặt ra đòi hỏi rất lớn về việc nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động khoa học phục vụ công tác tham mưu chiến lược của các ban, cơ quan Đảng Trung ương. Để thực hiện tốt các định hướng của Đại hội XIII, hoạt động khoa học của Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương và của các ban, cơ quan Đảng Trung ương trong năm 2023 và những năm tiếp theo, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương yêu cầu cần quan tâm, coi trọng những nội dung sau đây:

Thứ nhất, Hội đồng cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động. Trước hết, là đổi mới việc định hướng hoạt động khoa học, hướng nghiên cứu khoa học phục vụ trực tiếp, gắn bó chặt chẽ hơn nữa thực hiện nhiệm vụ chính trị của các ban, cơ quan Đảng Trung ương, bám sát việc nâng cao chất lượng các đề án trình Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư góp phần triển khai thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Đặc biệt coi trọng các nhiệm vụ tổng kết thực tiễn, đánh giá kết quả hơn hai năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII; góp phần tổng kết 40 năm đổi mới; đóng góp vào việc xây dựng dự thảo các Văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Chú trọng đổi mới cách thức, quy trình đánh giá và đưa kết quả nghiên cứu khoa học vào ứng dụng trong thực tiễn; lấy giá trị ứng dụng là tiêu chí, thước đo cơ bản để đánh giá chất lượng các đề tài, đề án nghiên cứu khoa học.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa trao Bằng khen của Thủ tướng cho đại diện các tập thể

Thứ hai, các ban, cơ quan Đảng Trung ương cần quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về khoa học và công nghệ nói chung, trách nhiệm chỉ đạo hoạt động khoa học của cơ quan nói riêng. Cần hình thành cơ chế lãnh đạo, định hướng, đặt hàng nghiên cứu khoa học; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, giám sát chất lượng các đề tài, đề án nghiên cứu khoa học; coi trọng chỉ đạo việc ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học để nâng cao chất lượng công tác tham mưu. Xác định nghiên cứu khoa học là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của ban, cơ quan; kết quả nghiên cứu khoa học là tiêu chí đánh giá, xem xét năng lực, sử dụng cán bộ tham mưu chiến lược.

Thứ ba, từng cán bộ trong các ban, cơ quan Đảng Trung ương cần nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn nữa tầm quan trọng của hoạt động khoa học; tích cực, chủ động, tự giác tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học, xem đây là phương thức tự đào tạo, rèn luyện, là động lực phấn đấu để trở thành chuyên gia giỏi, có phẩm chất, đạo đức của người cán bộ Đảng. Để nghiên cứu khoa học ngày càng có chất lượng, đòi hỏi cán bộ phải thường xuyên học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, trình độ lý luận; nắm vững và kiên định quan điểm, chủ trương của Đảng; tham gia tích cực bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; nắm bắt, cập nhật tình hình thực tiễn để bổ sung, phát triển lý luận của Đảng; dự báo đúng và trúng; tham mưu, đề xuất giải pháp khả thi. Thông qua hoạt động khoa học để nâng cao trình độ, kỹ năng tham mưu.

Đồng chí Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương trao bằng khen của Ban Tuyên giáo Trugn ương cho các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động khoa học

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đề nghị ngay sau Hội nghị, tập thể Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương khẩn trương, tích cực triển khai các công việc theo Kế hoạch công tác năm 2023 đã xác định; tiếp tục suy nghĩ, tìm tòi các giải pháp đưa hoạt động khoa học của Khối các cơ quan Đảng Trung ương nói chung, của Hội đồng nói riêng, ngày càng đi vào chiều sâu, phát triển bền vững. Lãnh đạo các ban, cơ quan Đảng Trung ương tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, cụ thể hoạt động nghiên cứu khoa học, bảo đảm tính thiết thực, hiệu quả, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị và bồi dưỡng, nâng cao trình độ của đội ngũ cán bộ tham mưu cấp chiến lược của Đảng. Các vụ, đơn vị thuộc Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp chặt chẽ hơn nữa với Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, tạo mọi điều kiện thuận lợi để Hội đồng hoạt động ngày càng chất lượng, hiệu quả.

Bên cạnh đó, đề nghị Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính và các cơ quan hữu quan tiếp tục tạo điều kiện, quan tâm hơn nữa để Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương hoạt động thực sự hiệu quả, thiết thực, phục vụ nâng cao chất lượng công tác tham mưu chiến lược của các ban, cơ quan Đảng Trung ương./.