Điều kiện cho sự phát triển vững mạnh và toàn diện của Liên hiệp hội Bình Phước

Trải qua 15 năm xây dựng và phát triển, hoạt động của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp hội) Bình Phước ngày càng hiệu quả, đạt được kết quả khá nổi bật trên các mặt công tác, đáp ứng yêu cầu vận động, tập hợp, phát huy vai trò, trí tuệ của đội ngũ trí thức, góp phần giải quyết những vấn đề cấp thiết của địa phương. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức đặt ra với tổ chức này trong giai đoạn mới. Tháo gỡ khó khăn để Liên hiệp hội tỉnh tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, đòi hỏi những điều kiện “cần” và “đủ”.

NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

Ngày 15-3-2007, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 465/QĐ-UBND về việc thành lập Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật. Qua 3 nhiệm kỳ, bên cạnh những thuận lợi, hoạt động của Liên hiệp hội Bình Phước gặp không ít khó khăn, thách thức. Điều đáng ghi nhận là sự nỗ lực vượt khó của Liên hiệp hội, không ngừng đổi mới, sáng tạo, tìm kiếm mô hình, phương thức hoạt động phù hợp, thực hiện tốt chức năng tập hợp, đoàn kết, phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức, thúc đẩy các hoạt động gắn với giải quyết các vấn đề cấp thiết của địa phương.

Sự tham gia tích cực vào lĩnh vực khoa học và công nghệ của Liên hiệp hội góp phần quan trọng thúc đẩy phong trào thi đua lao động sáng tạo của tỉnh. Trong ảnh: Hội đồng giám khảo nghe thuyết trình của thí sinh tham gia hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh - Ảnh: KHTĐ

Nhớ lại 15 năm trước, trong buổi làm việc với Đoàn chủ tịch Hội đồng Trung ương Liên hiệp hội Việt Nam, đồng chí Nguyễn Hữu Luật (lúc bấy giờ là Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Phước) đã đặt niềm tin về sự ra đời của Liên hiệp hội Bình Phước. Ông nhắc lại câu nói của tiền nhân “phi trí bất hưng” và tin rằng, dù trí thức trong tỉnh chưa nhiều nhưng nếu Liên hiệp hội tham mưu xây dựng đội ngũ trí thức tốt, tập hợp, đoàn kết trí thức tốt, trí thức sẽ có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của tỉnh. Niềm tin ấy, hôm nay đã thành sự thật. Liên minh công - nông - trí ngày càng được tăng cường, củng cố vững chắc, góp phần tạo ra sự phát triển nhanh, bền vững của tỉnh.

Xuất phát từ thực tiễn và đặc thù riêng của tỉnh, Liên hiệp hội Bình Phước đã từng bước thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng đội ngũ trí thức, đưa khoa học và công nghệ (KH&CN) trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội và đẩy mạnh hoạt động đổi mới, sáng tạo. Có thể thấy, các lĩnh vực công tác của Liên hiệp hội Bình Phước đều có sự tác động qua lại, liên hệ hữu cơ với nhau. Sự phối hợp kịp thời, năng động, hiệu quả giữa Liên hiệp hội với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở KH&CN, các địa phương, sở, ngành trong tỉnh; các viện nghiên cứu, trường đại học, các chuyên gia, nhà khoa học ngoài tỉnh… Đây là tiền đề quan trọng giúp Liên hiệp hội Bình Phước triển khai, tổ chức thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết, quyết định của cấp ủy, chính quyền và các nhiệm vụ chuyên môn.

Lãnh đạo tỉnh và Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Bình Phước trao tặng bằng khen, biểu trưng vinh danh các thạc sĩ, tiến sĩ tốt nghiệp xuất sắc

Trong vai trò tham mưu, Liên hiệp hội Bình Phước chú trọng những lĩnh vực liên quan đến công tác đoàn kết, tập hợp, xây dựng đội ngũ trí thức; xây dựng Liên hiệp hội và các hội thành viên; phát triển nguồn nhân lực; chính sách liên quan đến phát triển KH&CN; nông nghiệp - nông dân - nông thôn; y tế, giáo dục; tài nguyên, môi trường; chính sách phát triển doanh nghiệp…

Thực tế cho thấy, chất lượng công tác tham mưu của Liên hiệp hội dù là độc lập hay phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể đều thể hiện được trách nhiệm, trí tuệ của đội ngũ trí thức, có sự đầu tư nghiên cứu công phu, được Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các địa phương, đơn vị ghi nhận.

Trong công tác tập hợp, đoàn kết trí thức, biểu dương, tôn vinh trí thức, Liên hiệp hội Bình Phước đã có nhiều đổi mới về phương thức hoạt động. Đội ngũ trí thức được tập hợp thông qua công việc rất cụ thể, như: tham mưu chính sách, tham gia tư vấn, phản biện và giám định xã hội; qua công tác phối hợp nghiên cứu, ứng dụng đề tài khoa học; sinh hoạt câu lạc bộ; thông tin tuyên truyền, phổ biến kiến thức; tham gia thành viên Ban tổ chức, Hội đồng giám khảo hội thi Sáng tạo kỹ thuật, Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng…

Công tác xây dựng đội ngũ trí thức, tôn vinh hoạt động nghiên cứu, sáng tạo của đội ngũ trí thức và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh luôn được Liên hiệp hội Bình Phước quan tâm. Khi thành lập Liên hiệp hội, tổng thu ngân sách của tỉnh đạt 2.384 tỷ đồng. Thu nhập bình quân đầu người vào khoảng 7,5 triệu đồng. Đội ngũ trí thức trong tỉnh chưa nhiều, phân bố không đồng đều ở các ngành, các địa phương; chỉ có 12 hội thành viên với khoảng 1.000 hội viên. Đến cuối năm 2021, thu ngân sách của tỉnh đạt 13.675 tỷ đồng. Thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 74 triệu đồng. Toàn tỉnh có gần 30 ngàn trí thức khoa học công nghệ, phân bố khá đều ở các địa phương, các lĩnh vực; có 20 hội thành viên, thành viên liên kết với trên 28 ngàn hội viên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao. Trong 15 năm, toàn tỉnh có 326 thạc sĩ, tiến sĩ tốt nghiệp xuất sắc và 28 trí thức tiêu biểu được Tỉnh ủy, UBND tỉnh biểu dương, vinh danh, khen thưởng.

Hoạt động của Câu lạc bộ Trí thức và Câu lạc bộ Nữ trí thức đã tạo ra môi trường, cơ hội để trí thức thảo luận, chia sẻ quan điểm, đóng góp ý kiến về những vấn đề quan trọng của đất nước, địa phương. Qua đó, đội ngũ trí thức xác định được trách nhiệm, nghĩa vụ của mình, gương mẫu, nỗ lực học tập, nghiên cứu, sáng tạo để cống hiến nhiều hơn, hiệu quả hơn, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Trong lĩnh vực hoạt động KH&CN, Liên hiệp hội Bình Phước luôn gắn kết với Sở KH&CN, trực tiếp tham gia Hội đồng KH&CN, thành viên Hội đồng xét duyệt sáng kiến cấp tỉnh, thành viên Hội đồng Quỹ phát triển KH&CN của tỉnh… đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi để cơ quan này nghiên cứu khoa học; thẩm định, nghiệm thu đề tài khoa học; chuyển giao, ứng dụng khoa học - kỹ thuật; thúc đẩy phong trào thi đua phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật.

Liên hiệp hội Bình Phước tham gia là thành viên nghiên cứu, biên soạn nhiều đề tài, công trình khoa học, tiêu biểu là Công trình Địa chí tỉnh Bình Phước, Lịch sử địa phương. Chủ trì nghiên cứu thành công đề tài khoa học cấp tỉnh “Điều tra thực trạng đội ngũ trí thức tỉnh Bình Phước, đề xuất các giải pháp xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ mới”. Kết quả nghiên cứu của đề tài đã được chuyển giao, ứng dụng, là cơ sở quan trọng để tỉnh tham khảo khi quyết định các chủ trương, chính sách liên quan đến xây dựng đội ngũ trí thức và phát triển KH&CN. Sự tham gia tích cực vào lĩnh vực KH&CN của Liên hiệp hội Bình Phước góp thêm tiếng nói mang tính phản biện độc lập, khách quan trên tinh thần khoa học, thực tiễn, góp phần quan trọng thúc đẩy hoạt động KH&CN của tỉnh phát triển; nhiều cách làm mới trong hội thi khoa học, kỹ thuật tạo ra phong trào thi đua lao động sáng tạo, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật và tinh thần đam mê nghiên cứu khoa học trong các tầng lớp nhân dân.

Hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp hội đã đóng góp tích cực vào công tác xây dựng Đảng, chính quyền, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và xây dựng đội ngũ trí thức. Đặc biệt, từ năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, Liên hiệp hội đã chủ động chuyển trạng thái, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, duy trì hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội một cách có hiệu quả, phù hợp với tình hình mới, góp phần tích cực vào việc thực hiện mục tiêu kép theo chủ trương của Chính phủ.

Trong công tác tư vấn, phản biện, giám định xã hội, so với nhiều địa phương, Liên hiệp hội Bình Phước dù còn gặp khó khăn và chưa có bề dày kinh nghiệm nhưng luôn thể hiện tâm huyết, trách nhiệm, chú trọng thiết lập mạng lưới cộng tác viên gồm các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài tỉnh để phục vụ hoạt động này. Con số 161 chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý đang công tác ở nhiều lĩnh vực cả trong và ngoài tỉnh, đã phản biện trên 50 chính sách, chương trình, dự án, đề án… cho thấy năng lực, tinh thần trách nhiệm cao trong tập hợp, đoàn kết trí thức của Liên hiệp hội Bình Phước trong thời gian qua.

Lĩnh vực thông tin tuyên truyền, phổ biến kiến thức của Liên hiệp hội có nhiều đổi mới, đa dạng và hiệu quả. Mặc dù cơ quan ngôn luận của Liên hiệp hội (Tạp chí Khoa học thời đại) đã giải thể và có một số cán bộ được chuyển công tác về Đài Phát thanh - Truyền hình và Báo Bình Phước nhưng Liên hiệp hội vẫn duy trì công tác thông tin tuyên truyền, phổ biến kiến thức khoa học, kỹ thuật, tri thức mới bằng hình thức phối hợp với các chuyên gia, nhà khoa học tổ chức phổ biến kiến thức đầu bờ trực tiếp đến nhà nông; hỗ trợ thông tin cho doanh nghiệp thành viên; tập trung tuyên truyền các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với đội ngũ trí thức và các hội thành viên thông qua website Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Bình Phước.

VÀ NHỮNG KHÓ KHĂN CẦN THÁO GỠ

Việc kiện toàn và xây dựng mô hình tổ chức, bộ máy trong hệ thống Liên hiệp hội từ Trung ương đến các địa phương còn có những điểm bất cập, do chưa có sự thống nhất về quan điểm, nhận thức đối với tổ chức này. Liên hiệp hội Bình Phước là tổ chức thành viên của Liên hiệp hội Việt Nam cũng không ngoài khó khăn chung đó.

Nhận thức của một số cấp ủy đảng, chính quyền về tính chất chính trị - xã hội và chức năng, nhiệm vụ tập hợp đoàn kết trí thức của Liên hiệp hội chưa thật đầy đủ. Chính vì thế, tiềm năng to lớn của đội ngũ trí thức trong tỉnh chưa được khai thác hết. Công tác tập hợp, đoàn kết trí thức của Liên hiệp hội Bình Phước chưa đáp ứng yêu cầu. Đội ngũ cán bộ công tác tại Liên hiệp hội chưa có cơ hội phát triển.

Tuy có nhiều đổi mới nhưng Liên hiệp hội Bình Phước chưa thật sự tạo đột phá trong lĩnh vực điều hòa, phối hợp hoạt động với các hội thành viên. Nội dung và phương thức hoạt động của một số hội thành viên còn hạn chế, thiếu tính chuyên nghiệp; chưa tập hợp, phát huy hết tiềm năng của đội ngũ trí thức trong và ngoài tỉnh, nhất là trí thức trẻ, trí thức trong doanh nghiệp và trí thức người Việt Nam ở nước ngoài. Những chủ trương, chính sách, đề án, dự án lớn của tỉnh vẫn chưa nhận được nhiều ý kiến tham gia tư vấn, phản biện của trí thức. Công tác phối hợp tham mưu xây dựng đội ngũ trí thức và phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế. Cơ sở vật chất, nguồn lực tài chính và các điều kiện hoạt động của Liên hiệp hội Bình Phước còn nhiều khó khăn, chưa đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Câu lạc bộ Trí thức tổ chức lấy ý kiến góp ý vào các dự thảo văn bản luật

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Phước lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025 xác định: Xây dựng “đội ngũ trí thức từng bước lớn mạnh, góp sức cho lĩnh vực khoa học, công nghệ của tỉnh phát triển”. Đội ngũ trí thức, nhất là trí thức khoa học công nghệ phải là lực lượng nòng cốt, tiên phong, kịp thích nghi, đổi mới, nắm bắt cơ hội để có những tham mưu đúng, kịp thời trên tất cả lĩnh vực. Chức năng tập hợp, đoàn kết trí thức, phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức cho sự phát triển của tỉnh Bình Phước cũng đã đến lúc cần chú trọng hơn. Để làm được điều đó, những khó khăn của Liên hiệp hội Bình Phước cần sớm được tháo gỡ, tạo vị thế và động lực mới.

Điều kiện “cần” để Liên hiệp hội tỉnh tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động theo đúng tinh thần Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 16-4-2010 của Bộ Chính trị và Kế hoạch số 17-KH/TU ngày 7-4-2021 là bản thân tổ chức này phải tiếp tục rà soát, đánh giá đúng, đầy đủ và nghiêm túc về các mặt hoạt động; nhìn rõ những ưu điểm mà phát huy, hạn chế để khắc phục, hoạt động ngày càng gắn chặt với các hội thành viên, thành viên liên kết; lấy đội ngũ trí thức khoa học công nghệ làm trung tâm của mọi hoạt động, đồng thời phải gắn chặt với việc giải quyết các yêu cầu, nhiệm vụ cấp thiết của địa phương. Đội ngũ trí thức, nhất là trí thức khoa học công nghệ phải là lực lượng nòng cốt, tiên phong, kịp thích nghi, đổi mới, nắm bắt cơ hội để có những tham mưu đúng, kịp thời trên tất cả lĩnh vực; trong đó phải tích cực hơn trong tham gia phản biện, xây dựng, hiến kế vào những chủ trương, chính sách, đề án, dự án lớn của tỉnh nhằm triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình hành động 17 của Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI.

Công tác tập hợp, đoàn kết trí thức của Liên hiệp hội phải luôn đổi mới và đa dạng về phương thức, mở rộng về phạm vi, tạo môi trường thuận lợi để trí thức trực tiếp tham gia vào các hoạt động. Thông qua các hoạt động để đoàn kết, tập hợp trí thức. Ngược lại, qua công tác đoàn kết, tập hợp trí thức để hỗ trợ các hoạt động của Liên hiệp hội tỉnh. Năng lực tập hợp đoàn kết trí thức, tính năng động sáng tạo, hiểu việc của những người tham gia công tác hội, nhất là vai trò của người đứng đầu cần xem trọng và tiếp tục phát huy.

Điều kiện “đủ” để Liên hiệp hội Bình Phước phát triển, xứng tầm là tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức khoa học dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, đó là cần sự đồng thuận trong quan điểm, nhận thức về vị thế, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức này.

Chỉ thị số 42-CT/TW của Bộ Chính trị ban hành ngày 16-4-2010 đã xác định: “Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam có hệ thống từ Trung ương đến địa phương là tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức khoa học công nghệ đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng”. Kế hoạch số 17-KH/TU ngày 7-4-2021 của Tỉnh ủy về thực hiện Kết luận số 93-KL/TW ngày 20-11-2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 16-10-2010 của Bộ Chính trị (khóa X) về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp hội Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước cũng khẳng định: Tăng cường sự lãnh đạo toàn diện, thường xuyên của Tỉnh ủy, sự quản lý của UBND tỉnh đối với Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh… Tiếp tục nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các hội, đoàn thể về vai trò, vị trí của Liên hiệp hội. Tiếp tục kiện toàn cơ cấu, tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, tạo điều kiện để Liên hiệp hội đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, giữ vững vai trò nòng cốt trong tập hợp, đoàn kết trí thức. Hoạt động của Liên hiệp hội phải thực sự góp phần khơi dậy ý chí, nghị lực, khát vọng xây dựng quê hương Bình Phước giàu, mạnh trong liên minh công - nông - trí.

Thiếu một trong 2 điều kiện nêu trên, Liên hiệp hội tỉnh sẽ không thể phát triển. Năng lực tập hợp, đoàn kết trí thức của Liên hiệp hội sẽ hạn chế, tiềm năng của đội ngũ trí thức sẽ không được phát huy.

Đảng ta đã nhiều lần khẳng định: Tri thức luôn là nền tảng tiến bộ xã hội. Đội ngũ trí thức là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức. Xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh là trực tiếp nâng tầm trí tuệ của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị. Đầu tư xây dựng đội ngũ trí thức là đầu tư cho phát triển bền vững. Tập hợp, đoàn kết trí thức là một trong những nhiệm vụ then chốt.

Sự phát triển vững mạnh của Liên hiệp hội Bình Phước là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả trong công tác tập hợp đoàn kết trí thức mà Đảng và Nhà nước đã trao nhiệm vụ.