Bù Gia Mập, huyện Bù Gia Mập là xã cuối cùng của tỉnh Bình Phước được đầu tư cán đích nông thôn mới (NTM) năm 2025 này (trừ 2 xã Đồng Nai và Nghĩa Bình, huyện Bù Đăng do vướng quy hoạch Bô – xít nên đưa ra chỉ tiêu phấn đấu). Nằm trong vùng kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn nên lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia, Bù Gia Mập được đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn khá khang trang, đồng bộ. Tuy nhiên, điều băn khoăn, lo lắng nhất của cấp uỷ, chính quyền địa phương hiện nay là tiêu chí thu nhập.
Giải bài toán cho cây điều
Gia đình anh Nguyễn Ngọc Tuấn, ngụ thôn Đăk Côn có 3 ha đất trồng điều hơn 20 năm nay, nhưng 3 năm gần đây đều thất thu liên tục. Theo anh Tuấn, những năm trước bình quân một ha cho năng suất hơn 2 tấn nhưng 3 năm trở lại đây luôn mất mùa với năng suất chỉ từ 7-8 tạ/ha. Nguyên nhân được anh lý giải là do biến đổi khí hậu, mưa trái mùa, sương muối khiến bông khô rụng. Đặc biệt, thời gian gần đây bọ xít muỗi tấn công nên những nhánh hoa kết thành trái thì hạt đốm đen, chất lượng kém hơn nhiều.
Kế đó không xa, vườn điều 3ha của bà Lương Thị Nhị cũng trong tình cảnh tương tự. Trung thành với cây điều gần 20 năm qua, nhưng bà Nhị không biết lý do vì sao những năm gần đây điều lại nhiễm bệnh nặng và có nguy cơ vụ mùa sẽ thất thu lớn.
“Trước đây vườn điều luôn được mùa, được giá nhưng 3 năm liên tiếp trở lại đây đều trong tình trạng mất mùa do đen hạt, nhiều bông nở ra đều cháy hết mà tôi cũng không biết nguyên nhân từ đâu. Từ thực trạng đó, tôi đến Trạm khuyến nông xã hỏi nguyên nhân, ra đại lý lấy thuốc về xịt. Tuy nhiên chỉ cứu vãn được một ít, số còn lại đều tổn thất nặng nề”, bà Lương Thị Nhị nêu thực trạng.
Nông dân xã Bù Gia Mập lo lắng vì vụ điều nguy cơ mất mùa nặng
Theo bà Lương, những năm trước trung bình 1 ha thu được từ 2,5-3 tấn, nhưng từ năm 2023 trở lại đây đều mất mùa. Năm ngoái dù mất mùa nhưng vẫn thu được 8 tạ/ha, tuy nhiên năm nay xuất hiện bọ xít muỗi nên sẽ thất thu nặng hơn. Mong cán bộ cấp trên cử kỹ thuật đến tập huấn cách chăm sóc để cứu lấy vườn điều.
Tuyến đường tại trung tâm xã Bù Gia Mập được trải nhựa khang trang, rộng rãi, thông suốt
Vườn điều gia đình anh Tuấn, bà Nhị chỉ là 2 trong số hàng trăm hộ dân trên địa bàn xã Bù Gia Mập lâm vào cảnh tương tự. Ngoài biến đổi khí hậu, xuất hiện những cơn mưa trái mùa khiến bông khô rụng thì thời gian gần đây xuất hiện bọ xít muỗi tấn công nhưng chưa tìm được giải pháp khắc phục nên người dân đang rất băn khoăn, lo lắng cho vụ điều năm nay.
Với hàng chục năm kinh nghiệm chăm sóc vườn điều, Trưởng ban công tác mặt trận thôn Đăk Côn Đinh Văn Chương cho biết: Không giống như ngày xưa, hiện nay khí hậu biến đổi, xuất hiện những cơn mưa trái mùa ảnh hưởng đến ra hoa, kết trái. Đặc biệt, mùa điều năm 2025 xuất hiện dịch bọ xít muỗi rất nguy hiểm nên vận động bà con tích cực xịt thuốc nhưng vẫn lây lan mạnh, không thể cứu vãn.
“Đây là loại bọ xít rất nhạy cảm, chỉ cần nghe tiếng động của vòi xịt thuốc là bay khỏi vườn, sang khu vực khác trú ngụ, khi hết thuốc lại bay trở về. Vì thế, giải pháp tốt nhất là nên xịt đồng loạt cùng lúc với nhau và phải xịt trúng thân bọ xít mới diệt được, còn nếu không sẽ rất khó. Tuy nhiên, giải pháp này cũng khó thực hiện được, bởi mạnh ai nấy làm, hôm nay nhà này xịt, cách 3-4 hôm sau nhà khác mới xịt thì bọ xít nó tiếp tục quay trở lại”, ông Đinh Công Chương nêu giải pháp.
Với hơn 90% người dân Bù Gia Mập làm kinh tế nông nghiệp với diện tích 3.988ha cây trồng các loại, trong đó 2.373ha cây điều, chiếm 60%. Điều được xem là cây trồng xoá đói, giảm nghèo lâu nay của địa phương, thế nhưng với giá cả bấp bênh thì nhiều năm nay vụ điều liên tục mất mùa khiến việc nâng cao thu nhập bình quân đầu người ở xã vùng sâu, xa này đang là bài toán khó.
Quyết tâm vào cuộc
Bí thư Đảng uỷ xã Bù Gia Mập Phạm Sỹ Hoàn cho biết: Chương trình xây dựng NTM là chủ trương lớn của Đảng bộ tỉnh cũng như Đảng bộ huyện. Vì thế, Đảng bộ xã đã ban hành nghị quyết chuyên đề và chỉ đạo UBND xã thực hiện phấn đấu về đích năm 2025 theo lộ trình đề ra. Đến giữa tháng 3-2025, qua rà soát xã tự chấm đạt 16/19 tiêu chí NTM và sẽ phát động trong toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân nhân hưởng ứng thực hiện hoàn thiện các chỉ tiêu, tiêu chí còn lại.
Tuy nhiên, khó khăn nhất hiện nay là tiêu chí thu nhập, xã mới đạt 28,5 triệu đồng/người/năm, nhưng theo tiêu chí đặt ra phải đạt 48 triệu đồng/người/năm. Nguyên nhân do những năm gần đây tình hình giá cả từ sản xuất nông nghiệp không ổn định, khô hạn kéo dài, dịch bệnh thường xuyên dẫn đến mất mùa điều.
Theo ông Hoàn, địa phương có vùng nguyên liệu dồi dào, tuy nhiên không có các khu công nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh để tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, vì vậy khó đạt so với tiêu chí đề ra. Đây đang là vấn đề nan giải, bài toán khó đối với xã đặc biệt khó khăn này. Để nâng cao thu nhập, địa phương đang tập trung chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội đến từng hộ gia đình, gắn với phát triển du lịch, dịch vụ để tăng thêm thu nhập cho người dân.
Dù thu nhập người dân đạt thấp do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, dịch bệnh nhưng bù lại cơ sở hạ tầng nông thôn, công tác giảm nghèo, xây dựng nhà ở dân cư được quan tâm thực hiện đồng bộ. Hiện toàn xã còn 97 hộ nghèo, chiếm 5,5%, giảm 30 hộ so với đầu năm 2024, đạt tiêu chí đề ra. Năm 2025, xã tiếp tục huy động các nguồn lực phấn đấu giảm thêm 54 hộ nghèo. Qua rà soát, xã còn 61 căn nhà dột nát, nhà tạm thuộc các đối tượng hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách đang được đầu tư xây dựng, trong đó 52 căn xây mới, 9 căn sửa chữa. Đối với những hộ khó khăn về nhà ở khác đang được rà soát, đề nghị xây dựng, sửa chữa thời gian tới.
Toàn xã Bù Gia Mập có hơn 100km đường giao thông các loại, trong đó 28km đường tỉnh, đường huyện đã được nhựa hoá 100% rộng rãi, khang trang, tạo điều kiện kết nối thuận lợi, thông suốt không chỉ với các xã trên địa bàn huyện mà trong toàn tỉnh. Ngoài ra, các tuyến đường trục chính xã và đường thôn, xóm đã được nhựa, bê tông, cứng hoá đạt hơn 85%. Phó Chủ tịch UBND xã Bù Gia Mập Nguyễn Minh Phúc cho biết, dù được quan tâm từ nhiều nguồn lực cho giao thông, tuy nhiên khó khăn hiện nay là một số tuyến đường sản xuất, ngõ, xóm do vướng đất lâm phần chưa giao về địa phương quản lý và chưa có bản đồ quy hoạch chung, nên không thể thưc hiện đầu tư cứng hoá. Vì thế để hoàn thành tiêu chí giao thông cần được quan tâm, hỗ trợ về pháp lý của cấp trên.
Để nâng cao thu nhập, Đảng bộ, chính quyền xã Bù Gia Mập đang tìm các giải pháp khắc phục, nâng cao năng suất vườn điều, cải thiện cuộc sống người dân. Đồng thời tăng cường công tác đối thoại trực tiếp để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng cũng như vận động nhân dân đóng góp công sức, tiền của thực hiện các tiêu chí NTM. Kỳ vọng với cơ sở hạ tầng xây dựng đồng bộ, giao thông kết nối thuận lợi, thông suốt nên cả người dân lẫn chính quyền địa phương sẽ có hướng đi táo bạo, quyết liệt để giải quyết bài toán thu nhập, góp phần cán đích NTM theo lộ trình đã đề ra./.
