Kỷ niệm 59 năm chiến thắng Đồng Xoài (09/6/1965 - 09/6/2024)

Thứ sáu - 07/06/2024 00:13 68 0

Chiến thắng Đồng Xoài là một trong những trận đánh then chốt của chiến dịch Đường 14 - Phước Long, góp phần vào thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; đồng thời cho thấy tư duy quân sự khoa học và sáng tạo của quân đội ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, để lại cho chúng ta nhiều bài học, kinh nghiệm quý giá về nghệ thuật quân sự.

Năm 1965, trước nguy cơ thất bại của “chiến tranh đặc biệt”, Mỹ quyết định đưa quân vào tham chiến ở miền Nam, đồng thời tăng cường viện trợ quân sự cho quân đội Sài Gòn, hy vọng tạo thế chiến lược mới, giành lại quyền chủ động trên chiến trường. Trước tình hình đó, Trung ương cục chỉ đạo: Mở rộng chiến tranh du kích rộng khắp miền, căng địch ra để đánh, đồng thời có những quả đấm tốt, mạnh và liên tục nhằm vào chủ lực của địch”. Căn cứ vào nhiệm vụ chiến lược do Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương đề ra là tiếp tục đẩy mạnh tiến công quân sự kết hợp chặt chẽ với đấu tranh chính trị, nhanh chóng thực hiện những đòn đánh tiêu diệt lớn hơn, đẩy nhanh sự suy sụp, tan rã của quân đội Sài Gòn, kiên quyết đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ, Trung ương Cục, Quân ủy và Bộ Chỉ huy Miền quyết định mở đợt hoạt động Xuân - Hè 1965.

Thực hiện Nghị quyết của Trung ương cục, Quân ủy và Bộ Chỉ huy miền chủ trương mở chiến dịch năm 1965. Trong đó hai hướng chính là tỉnh Bình Long, Phước Long và mở đầu cho chiến dịch là chiến dịch Đồng Xoài. Căn cứ nhiệm vụ và mục tiêu đặt ra, chiến dịch chia làm 3 đợt: Đợt 1 (từ ngày 10 đến 31-5-1965); đợt 2 (từ ngày 9-6 đến 20-6-1965); đợt 3 (từ ngày 24-6-1965).

Chấp hành mệnh lệnh của Bộ Tư lệnh chiến dịch, Trung đoàn 272 được tăng cường Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 273, có pháo binh yểm trợ thực hiện nhiệm vụ tiêu diệt chi khu Đồng Xoài. Đúng 23 giờ đêm ngày 9 tháng 6 năm 1965 pháo của ta bắn vào chi khu. Sau đó các mũi công binh tiến lên mở đường, đặc công tiến vào đánh bộc phá tạo điều kiện cho bộ đội tiến lên tiêu diệt địch. Ngay từ đầu trận đánh ta đã gặp nhiều tình huống phức tạp, bọn địch nghe tiếng đạn pháo, bộc phá đã hoảng sợ bắn pháo loạn xạ không dừng, mức độ thương vong cao nhưng bộ đội ta vẫn chiến đấu hết sức dũng cảm vừa đánh vừa đào công sự tại chỗ, bám chắc trận địa, cương quyết đánh tan quân địch tại chi khu Đồng Xoài. Trong lúc các đơn vị đang bí mật triển khai chiếm lĩnh trận địa, lực lượng làm nhiệm vụ mở cửa tưởng bị lộ do địch bất ngờ báo động, đã cho bộ đội nổ súng, khiến trận đánh diễn ra sớm hơn dự kiến.

Không còn yếu tố bất ngờ, địch đã chuẩn bị và chống cự quyết liệt, nhưng với quyết tâm và sự phối hợp chiến đấu hiệu quả giữa các hướng, mũi tiến công, đột phá thọc sâu, đến 4 giờ sáng 10/6, ta đã làm chủ hoàn toàn chi khu, diệt, bắt và gọi hàng phần lớn quân địch; sau đó các đơn vị được lệnh nhanh chóng rời khỏi trận địa để chuẩn bị đánh viện. Cùng thời gian, bộ đội công binh phối hợp đánh sập cầu Sông Bé, hạn chế khả năng cơ động đường bộ buộc địch phải tổ chức ứng cứu bằng đổ bộ đường không theo kế hoạch chuẩn bị của ta.

Sáng 10/6, địch dùng máy bay trực thăng đổ Tiểu đoàn Bộ binh 1 Trung đoàn 7 Sư đoàn 5 xuống đồn điền Thuận Lợi ứng cứu cho Đồng Xoài, bị Trung đoàn 271 bao vây tiêu diệt phần lớn. 15 giờ cùng ngày, địch tiếp tục đưa Tiểu đoàn Biệt động quân 52 đến phản kích, bị diệt gọn 1 đại đội, số còn lại rút chạy vào rừng và co cụm chờ tăng viện.

Sáng 11/6, địch tăng cường Tiểu đoàn Dù 7 và Tiểu đoàn Biệt động quân 46 cùng 1 đại đội pháo 105mm tiếp ứng cho Đồng Xoài. Ngày 12/6, khi Tiểu đoàn Dù 7 tiến vào khu vực đồn điền Thuận Lợi để thu thập tàn binh và nhặt xác đồng bọn, bị Trung đoàn 271 vận động phục kích tiêu diệt gần hết. Đây là tiểu đoàn dù đầu tiên thuộc lực lượng cơ động chiến lược và là thần tượng về sức mạnh của quân đội Sài Gòn bị tiêu diệt khiến cho quân địch đóng ở Củ Chi, Cây Trắc... dọc quốc lộ 1 hoang mang rút chạy.

Xác định đúng hướng và mục tiêu tiến công phù hợp với khả năng chiến đấu của ta, Bộ tư lệnh Chiến dịch sử dụng lực lượng thích hợp, phát huy được khả năng, sở trường và cách đánh của các đơn vị; vận dụng linh hoạt các hình thức chiến thuật, nên chiến dịch đã đạt hiệu suất chiến đấu cao, tiêu diệt được nhiều sinh lực và vũ khí, phương tiện chiến tranh của địch; giải phóng gần 6 vạn dân. Thắng lợi của Chiến dịch Đồng Xoài đã góp phần đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ, đánh dấu bước trưởng thành của lực lượng vũ trang miền Nam về trình độ tổ chức chuẩn bị và tác chiến tập trung tiêu diệt chiến đoàn của quân đội Sài Gòn với sự giúp đỡ của cố vấn quân sự Mỹ.

Chiến thắng Đồng Xoài đã thể hiện sức mạnh đoàn kết, tinh thần quật cường của quân dân Đồng Xoài, Bình Phước nói riêng, cùng với quân dân cả nước nói chung, để lại bài học lịch sử có giá trị lớn. Đó là bài học về phát huy sức mạnh đoàn kết, khơi dậy lòng tự hào dân tộc, lòng yêu nước nồng nàn của toàn thể nhân dân; bài học về kinh nghiệm lãnh đạo của Đảng để chèo lái con thuyền cách mạng đi đến thắng lợi.

https://media.baobinhphuoc.com.vn/upload/news/6_2024/1_10501507062024.jpg

Lãnh đạo thành phố Đồng Xoài dâng hương tại nhà truyền thống trong
khu di tích lịch sử quốc gia Địa điểm chiến thắng Đồng Xoài (Ảnh: Nhã Trâm)

Để ghi dấu chiến công của quân và dân Đồng Xoài, địa điểm chiến thắng Đồng Xoài đã được Bộ Văn hóa-Thể thao &Du lịch công nhận và cấp Bằng Di tích Quốc gia, Di tích lịch sử - địa điểm chiến thắng Đồng Xoài, khu di tích đã trở thành một không gian văn hóa, lịch sử góp phần giáo dục, ôn lại truyền thống cách mạng cho các thế hệ mai sau tự hào về tinh thần đấu tranh, những năm tháng hào hùng của quân dân thị xã Đồng Xoài nói riêng và tỉnh Bình Phước nói chung. Từ đó tiếp tục phát huy truyền thống đấu tranh anh dũng của các thế hệ cha anh đi trước, ra sức học tập, lao động và phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; đoàn kết xây dựng Đồng Xoài xứng đáng là trung tâm kinh tế - chính trị, văn hóa - xã hội của tỉnh.

Tác giả: Minh An