Quá trình triển khai chính sách BHYT học sinh, sinh viên (HSSV), có thể thấy hiệu quả của chính sách này không chỉ thể hiện qua diện bao phủ BHYT tới HSSV liên tục tăng trưởng hằng năm, góp phần hoàn thiện mục tiêu BHYT toàn dân, mà còn thể hiện ở ý nghĩa, lợi ích thiết thực của chính sách BHYT trong việc đem lại cho thế hệ trẻ - chủ nhân tương lai của đất nước một cơ chế chăm sóc sức khỏe toàn diện ngay từ trường học.
Được hưởng nhiều quyền lợi BHYT
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, năm học 2021-2022, chính sách BHYT đã bao phủ đến 96% HSSV cả nước với khoảng 18,8 triệu em tham gia. Điều đó đồng nghĩa với việc trên toàn quốc đã có gần 19 triệu HSSV được đảm bảo và thụ hưởng đầy đủ các quyền lợi BHYT theo quy định, trong đó nếu không may ốm đau, bệnh tật các em sẽđược quỹ BHYT thanh toán số tiền khám chữa bệnh (KCB) không giới hạn theo phạm vi, mức hưởng, có thể lên tới hàng tỷ đồng/năm. Khi tham gia BHYT, nếu HSSV đi KCB đúng tuyến sẽ được quỹ BHYT chi trả 80% chi phí KCB trong phạm vi, quyền lợi được hưởng. Trường hợp KCB trái tuyến, các em sẽ được hưởng theo phạm vi, mức hưởng BHYT như sau: 40% chi phí điều trị nội trú tại bệnh viện (BV) tuyến Trung ương; 100% chi phí điều trị nội trú tại BV tuyến tỉnh; 100% chi phí tại BV tuyến huyện.
Trong quá trình triển phát triển chính sách BHYT ngày càng được hoàn thiện theo hướng quyền lợi, chất lượng KCB BHYT ngày càng được nâng cao và mở rộng. Theo đó, HSSV khi tham gia cũng được hưởng nhiều lợi ích hơn từ chính sách BHYT như: được chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) ngay tại trường học; được tham gia KCB BHYT với các thủ tục thuận tiện, thông thoáng; được tiếp cận các dịch vụ y tế kỹ thuật cao, chi phí lớn;…. Thực tế cho thấy, quỹ BHYT đã chi trả cho rất nhiều bệnh nhân là HSSV mắc các bệnh nan y, mạn tính phải điều trị dài ngày, nhiều đợt (như: chạy thận nhân tạo, điều trị ung thư, phẫu thuật tim mạch,…) với chi phí từ vài chục triệu đến hàng tỷ đồng. Qua đó, nhờ có tấm thẻ BHYT, nhiều HSSV và gia đình chủ động về chi phí KCB, vơi đi gánh nặng tài chính giữa lúc khó khăn khi không may bị ốm đau, bệnh tật, để HSSV yên tâm chữa bệnh, điều trị sớm quay lại môi trường cuộc sống và học tập bình thường.
Đáng chú ý trong khi Luật BHYT chưa có quy định chi tiết cho y tế dự phòng nhưng nhóm HSSV đã gián tiếp được hưởng các quyền lợi này thông qua việc CSSKBĐ tại nhà trường.Công tác CSSKBĐ tại các trường học hiện đang vận hành chủ yếu từ nguồn kinh phí trích lại từ quỹ KCB BHYT cho hoạt động y tế trường học (trong đó có nội dung chi hỗ trợ khám sức khỏe định kỳ và phân loại sức khỏe cho HS đầu năm học; tổ chức các hoạt động tư vấn giáo dục, sức khỏe và phòng bệnh…). Công tác CSSKBĐ tại trường học không chỉ giúp HSSV và gia đình phát hiện bệnh kịp thời, chăm sóc và tạo điều kiện điều trị các căn bệnh học đường liên quan đến thị lực, điều chỉnh tư thế viết, ngồi học chống cong vẹo cột sống… mà còn dự phòng nhiều căn bệnh, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường có thể dẫn tới những căn bệnh mạn tính, nan y nguy hiểm, đảm bảo sức khỏe các em trong tương lai.
Thể hiện lòng nhân ái, trách nhiệm với cộng đồng
Theo quy định của Luật BHYT, HSSV là đối tượng bắt buộc tham gia BHYT. Do đó, việc tham gia BHYT không những là quyền lợi mà còn là trách nhiệm tuân thủ pháp luật, thể hiện tinh thần tương thân tương ái của HSSV thông qua việc đóng góp, chia sẻ rủi ro với những người không may bị ốm đau, bệnh tật…, đặc biệt với những người nghèo, người thuộc nhóm yếu thế trong xã hội.
Theo thống kê, hiện cả nước vẫn còn khoảng 4% HSSV chưa tham gia BHYT, tập trung ở nhóm SV các trường đại học và HS các trường cao đẳng, trung cấp, đào tạo nghề. Trong số này, một số HSSV và phụ huynh vẫn còn hiểu chưa thấu đáo về chính sách BHYT, cho rằng chỉ cần tham gia BHYT những lúc ốm đau. Chúng ta cần phải hiểu và nhận thức rõ ràng, BHYT là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng, thể hiện tính nhân đạo, nhân văn và tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ rủi ro giữa người khỏe với người ốm, giữa người trẻ với người già, giữa người có thu nhập cao với người có thu nhập thấp,… nhằm hướng tới việc bao phủ BHYT toàn dân, đảm bảo công bằng trong chăm sóc sức khỏe Nhân dân không vì mục đích lợi nhuận, góp phần đảm bảo an sinh xã hội cho mọi người dân, không phân biết giàu nghèo và các tầng lớp xã hội.
Có thể khẳng định, chính sách BHYT không chỉ tạo nguồn lực quan trọng trong chăm sóc sức khỏe HSSV mà còn góp phần giáo dụcnhân cách cho các em ngay từ khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường. Vì vậy, để đạt được mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT vì một nền giáo dục toàn diện, để mọi HSSV đều được chăm sóc sức khỏe ngay từ trường học, bên cạnh sự chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ giữa BHXH Việt Nam và Bộ Giáo dục & Đào tạo, rất cần có sự vào cuộc của toàn xã hội, mà quan trọng hơn cả chính là ý thức tự giác, chủ động tham gia BHYT của mỗi HSSV và phụ huynh./.
